W Polsce aktualnie trzy spółki zajmują się działalnością rejestracji długów i dłużników należą do nich BIG Info Monitor S.A, Rejestr Dłużników ERIF S.A, i Krajowy Rejestr Długów S.A. Ich działalność reguluje ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 roku. Podstawę prawną rejestru dłużników oraz możliwości prawne konsumentów jak i przedsiębiorców w związku z usunięciem ewentualnych negatywnych wpisów w rejestrach dłużników analizuje Rechtsanwältin Patrycja Mika z Kancelarii Dr.Schulte und Partner Rechtsanwälte, w ramach szkolenia zorganizowanego przez Kancelarię w temacie ochrony danych osobowych.
Działalność Biur Informacji Gospodarczej
Art. 4 i następne ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych z dnia 9 kwietnia 2010 roku regulują warunki działalność prowadzenia rejestru długów przez Biura Informacji Gospodarczej. Przedmiotem działalności gospodarczej biura jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych informacji. Biuro Informacji Gospodarczej może być prowadzone wyłącznie w formie Spółki Akcyjnej, o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 000 000 miliony złotych. Akcje Biura mogą być tylko akcjami imiennymi, nie jest dopuszczalna zmiana akcji imiennych na akcje na okaziciela. Akcje mogą być obejmowane wyłącznie za wkłady pieniężne i winny zostać opłacone w całości przed zarejestrowaniem Biura. Biura Informacji Gospodarczej zobowiązane są do zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody, która może wyniknąć w związku z działalnością gospodarczą Biura przy czym zabezpieczenie może nastąpić w drodze zawarcia umowy ubezpieczenia, odpowiedzialności cywilnej, zlecenia udzielenia gwarancji bankowej bądź poręczenia bankowego. Biuro zobowiązane jest do użycia w swojej firmie wyrazu Biuro Informacji Gospodarczej przy czym dopuszczalny jest skrót BIG.
Wymiana danych w Unii Europejskiej
Art. 9 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych reguluje możliwość wymiany danych dotyczących wiarygodności płatniczej z instytucjami dysponującymi takimi danymi mającymi siedzibę w państwach członkowskich Unii Europejskiej. "Nie znany jest nam jeszcze zakresu wymiany danych między Biurami Informacji Gospodarczej w różnych krajach członkowskich Unii Europejskiej w praktyce. W związku z możliwością wymiany danych istnieje obawa iż konsument na podstawie wpisu w jednym kraju Unii Europejskiej będzie miał trudności np. z otrzymaniem kredytu w każdym innym kraju Unii” podsumowuje Rechtsanwältin Mika z Kancelarii Dr. Schulte und Partner.
Udostępnianie danych o dłużniku
Podstawy udostępnienia wpisu o długu i dłużniku regulują art. 14, art. 15 i następne ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, odpowiednio dla konsumentów jako dłużników jak i przedsiębiorców jako dłużników. Zgodnie z art. 14 wierzyciel może przekazać do Biura informacji Gospodarczej dane o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem jeśli zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 187¹ kodeksu postępowania cywilnego, tj. umowa o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewozu osób i bagażów komunikacji miejskiej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanie energii cieplnej, dodatkowo łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika musi wynosić co najmniej 200 zł, być wymagalna co najmniej od 60 dni, oraz musiał upłynąć co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym wezwania do zapłaty. Zgodnie z art. 15 ustawy wierzyciel może przekazać do Biura informację o zobowiązaniu dłużnika nie będącego konsumentem wyłącznie wówczas jeśli zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym w szczególności z tytułu umowy związanej w wykonywaniem działalności gospodarczej, łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wynosi co najmniej 500 zł, jest wymagalna co najmniej 60 dni oraz upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym wezwania do zapłaty zawierającego ostrzeżenia o zamiarze przekazania danych do Biura z podaniem firmy i adresu siedziby tego Biura. Poza wymienionymi przypadkami wierzyciel może przekazać do Biura Informacji Gospodarczej również informacje o zobowiązaniu dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego.
Usunięcie negatywnego wpisu z rejestru
Zgonie z ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych wierzyciel zobowiązany jest do zaktualizowaniu danych przekazanych o dłużniku nie później niż w terminie 14 dni w szczególności jeśli częściowo lub całkowicie zostanie wykonane zobowiązanie bądź wygaśnie ono, wierzyciel uzyska wiarygodną informację, że przekazane informacje gospodarcze nie są prawdziwe. Dodatkowo wierzyciel ma obowiązek wystąpienia z żądaniem wykreślenia wpisu w przypadku jeśli stwierdzi fakt, że zobowiązanie nie istnieje. Rejestr usuwa wpis w dwóch sytuacjach: na podstawie uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania, po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, nie później niż po upływie 10 lat od dnia ich przekazania przez wierzyciela. Jeśli wpis był zasadny i decydujemy się na spłatę długu warto próbować uzyskać usunięcie wpisu polubownie np. w ramach ugody z wierzycielem ustalającej, że w zamian za spłatę wierzytelności złoży on wniosek o usunięcie danych" radzi Rechtsanwältin Patrycja Mika. W sytuacji kiedy wpis nie jest zasadny i dług jest przez dłużnika kwestionowany można żądać usunięcia wpisu pod groźbą powództwa o ochronę dóbr osobistych ewentualnie z wezwaniem o spłatę odszkodowania za straty wywołane nieprawdziwym wpisem np. poprzez utratę kontrahentów. W przypadku jeśli wierzyciel nie zareaguje na wezwanie można wytoczyć przeciwko niemu powództwo o ustalenie nieistnienia zobowiązania ujawnionego w rejestrze. Taki prawomocny wyrok w tej sprawie jest podstawą do usunięcia wpisu z urzędu przez Rejestr.
Prewencyjna samokontrola
Aby uniknąć konsekwencji w związku z negatywnym wpisem w rejestrze długów zaleca się regularne przeprowadzenie samokontroli w znanych rejestrach w Polsce. Biura Informacji Gospodarczej zobowiązane są do umożliwienia przeprowadzenia kontroli wpisów dotyczących własnej osoby w rejestrze dłużników.
Kontakt:
Rechtsanwaltskanzlei Dr. Schulte und Partner Rechtsanwälte
Malteserstrasse 170/172
12277 Berlin
Telefon: (030) 71520670
Telefax: (030) 71520678
e-Mail: dr.schulte@dr-schulte.de
Rechtsanwältin (adwokat według prawa niemieckiego) Patrycja Mika
Autor odpowiada za treść publikacji.